Bij uitstek een vak met toekomst. Weinig beroepen in de zorg zijn zo divers als dat van de specialist ouderengeneeskunde. Rachel Bouwsma voelt zich in deze functie bij IJsselheem als een vis in het water. “Het is zo mooi als je echt iets kunt betekenen in het leven van een oudere.”
Specialist ouderengeneeskunde worden? Rachel Bouwsma kan iedere student geneeskunde aanraden om het op zijn minst serieus te overwegen. “Een vak met toekomst”, zegt ze, “en een prachtig afwisselend vak bovendien.” Zelf maakte ze een omweg om tot dit inzicht te komen. “Toen ik in de jaren negentig van de vorige eeuw mijn opleiding deed, bestond nog heel weinig aandacht voor het vak”, vertelt ze. “Ik koos in eerste instantie voor gynaecologie, maar de lengte van de opleiding en de vele diensten schrokken me af. Het werd daarom psychiatrie, maar daarin merkte ik al snel dat ik de somatische kant van het medische vak miste. Terwijl ik ook bij ouderen juist complexe somatiek zag. Maar die werden overgeplaatst naar het verpleeghuis en verdwenen voor mij als psychiater dus uit mijn blikveld.”
Rachel wist wat haar te doen stond. Ze koos voor de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde en keek nooit meer achterom. “Ik doe dit werk nu sinds 2001 en ik doe het nog steeds met volle tevredenheid”, zegt ze.
Boeiende diversiteit
Het werk als specialist ouderengeneeskunde heeft veel facetten die het voor Rachel zo aansprekend maken. “Het is werk over de volle breedte van de geneeskunde”, zegt ze. “Net als de huisarts moet je heel veel ziektebeelden kennen. Maar wat dit vak onderscheidt, is dat je ze in een vergevorderd stadium tegenkomt en dat veelal sprake is van meerdere ziektebeelden die elkaar beïnvloeden. Je moet voortdurend afwegen wat op dat moment belangrijk is in het leven van de cliënt. Moet je iemand nog genezen of zet je in op comfort? Het bijzondere hierbij is dat die oudere weliswaar wel tachtig of negentig is, maar in zijn/haar hoofd gewoon blijft wie hij altijd was. Dat vind ik boeiend.”
Een ander interessant aspect van het vak vindt Rachel revalidatie. “IJsselheem is hier heel actief in”, vertelt ze. “Werken op het gebied van revalidatie is heel goed voor het ontwikkelen van je klinische blik. De turnover is hoog dus je ziet heel veel. Later specialiseerde ik mij in de zorg in het kader van de Wet zorg en dwang, omdat dementiezorg ook een belangrijk aspect van het werk van IJsselheem is. Daarnaast hou ik mij ook bezig met somatische zorg. En in de eerste lijn doe ik consulten voor de huisartsen. Een interessante aanvulling. Juist de diversiteit in het werk als specialist ouderengeneeskunde zorgt dat het zo boeiend blijft.”
Een multidisciplinair karakter
Een aspect van het werk als specialist ouderengeneeskunde dat beslist ook aandacht verdient, is het multidisciplinaire karakter ervan. Rachel vertelt: “Je werkt in dit vak samen met zoveel andere zorgprofessionals, niet in de laatste plaats de verpleegkundigen en verzorgenden op de afdeling. Die zijn je ogen en oren in het dagelijks leven van de cliënten. In een gesprek met een cliënt krijg je niet altijd direct een goed beeld van bijvoorbeeld cognitieve problemen of pijnklachten. Maar de verpleegkundigen en verzorgenden op de afdeling zien de gevolgen daarvan voor de cliënt in diens dagelijks leven. Dat biedt een basis om samen iets goeds te doen voor een cliënt en daar kan ik echt van genieten.”
Het behandelplan is de basis, maar daarmee begint het pas. “In de invulling daarvan spelen al die professionals een rol”, vertelt Rachel verder. “En in het multidisciplinair overleg hou je steeds oog voor de vraag waar je nu staat en welke stappen je moet zetten. Het mooie van dit overleg is dat hierin ieder vanuit diens eigen discipline kan bijdragen. Dat is leerzaam en het zorgt ervoor dat je niet alles alleen hoeft op te lossen.”
Uitdagingen
Het vak is niet vrij van uitdagingen. De krapte op de arbeidsmarkt door het tekort aan specialisten ouderengeneeskunde zorgt voor een toenemende werkdruk. “Daarnaast is het aandeel verpleegkundig specialisten en basisartsen toegenomen”, zegt Rachel, “wat betekent dat je als specialist ouderengeneeskunde ook in de rol van supervisor komt. Dat verandert de inhoud van je werk vanzelfsprekend. Al is het tegelijkertijd ook leuk, want het geeft je de gelegenheid om deze mensen warm te maken voor het vak van specialist ouderengeneeskunde.”
Iets waarmee je als specialist ouderengeneeskunde moet leren omgaan, zegt Rachel verder, is de dood. “Natuurlijk is het logisch als mensen op hoge leeftijd doodgaan”, zegt ze, “maar zeker in het begin vond ik het soms toch zeker moeilijk. Je moet leren te zien wanneer je iemand echt niet meer beter kunt maken en welke rol je dan kunt spelen. Dat kan aangrijpend zijn, maar als je het goed doet is het ook heel mooi. Palliatieve zorg is een belangrijk onderdeel van het vak.”
Het werk van de specialist ouderengeneeskunde is heel breed. “Er zitten veel verschillende aspecten aan”, zegt Rachel, “en er zijn zeker ook doorgroeimogelijkheden. Kaderarts psychogeriatrie, revalidatie, palliatieve zorg of eerste lijn bijvoorbeeld. Nu met de toename van het aantal kleinschalige woonvormen neemt de mogelijkheid om actief te zijn in de eerste lijn toe. Daarnaast zijn er ook collega’s die het leuk vinden om zich te richten op management, vakgroepbestuur of onderzoek. Echt een breed vak dus, met veel afwisseling. Goed te combineren met het privéleven ook. En beslist een vak met toekomst, als je kijkt naar de groei in de vergrijzing. Je hoeft je geen zorgen te maken dat je geen werk hebt.”
Bekijk hier de vacature voor SO bij IJsselheem